مجله آفتاب

شرکت شهرک‌های گلخانه‌ای با مجوز جهاد کشاورزی آخرین قنات‌های باقی‌مانده در روستای حصارگلی ورامین را با خاک یکسان کرد. قدمت این قنات‌ها از ۳۵۰۰ سال شروع می‌شد و تا ۵۰۰ سال می‌رسید. این قنات‌ها در حالی ویران شدند که مردم روستای حصارگلی در بحران خشکسالی به‌سر می‌برند و احیای این قنات‌ها می‌توانست زندگی آنها را در آینده‌ی پیش‌رو نجات دهد. گفته می‌شود قرار است این شرکت زمین را تسطیح کرده و گلخانه احداث کند.

تصاویر از اتفاقاتی که دیشب رخ داد گویای میزان آسیب است. یک رشته قنات قدیمی با ۳۴ دهنه با دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مکانیکی برای همیشه از بین رفتند. مردم محلی و دوستداران میراث‌فرهنگی می‌گویند زمانی که متوجه این اقدام شدند خودشان را به محوطه رسانده و سعی در توقف کار آنها کردند اما آنها باز هم ادامه دادند. یکی از محلی‌ها می‌گوید: «ما همراه اهالی دیگر و دوستداران میراث‌فرهنگی خودمان را به محل قنات‌ها رساندیم ولی آنها به ما گفتند که مجوز داریم اما این مجوز را نشان ندادند و وقتی مسؤولان رسیدند دیگر همه‌چیز تخریب شده بود.»

فاطمه خانی‌قلعه، مدیر میراث‌فرهنگی ورامین به شبکه آفتاب می‌گوید: «ما مکاتبات اداری بسیاری با مسؤولان شرکت شهرک گلخانه‌ای انجام دادیم و به آنها هشدار داده بودیم که این قنات‌ها جزو آثار ارزشمند و تحت حفاظت میراث‌فرهنگی هستند و هیچ ارگانی حق‌ ساخت‌وساز در این مجموعه را ندارد اما متأسفانه اکنون شاهد تخریب شبانه‌ی این آثار ارزشمند شدیم.»

او اضافه می‌کند: «ما مخالف صددرصد این اقدام بودیم ولی آنها بدون دریافت مجوز از ما که متولی اصلی هستیم دست به این اقدام زدند و به‌طور قطع این مسئله را پیگیری می‌کنیم.»

فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره‌ی اول قبل از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش پیدا کرد و به کشاورزان این مناطق اجازه داد تا بتوانند در دوره‌های طولانی خشکی که آب سطحی پیدا نمی‌شود، کشاورزی کنند. این قنات‌ها به‌تدریج در بسیاری از کشورهای دنیا شناخته شدند و اکنون قنات‌های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره‌ی آمریکا وجود دارد.

مسؤولان میراث‌فرهنگی سال‌هاست در حال تهیه‌ی پرونده‌ی ثبت جهانی فناوری قنات در یونسکو هستند. با این حال به‌نظر می‌رسد که چندان پشتیبانی قانونی برای حفاظت از این گنجینه‌های ملی وجود ندارد.