مجله آفتاب

جاناتان ویتال،‏ از مسؤولان ارشد سازمان پزشکان بدون مرز، در ‏انتقادی بی‌سابقه به موضوع مرز خدمات بشردوستانه در نوار غزه پرداخته و اقدامات این سازمان ‏خیریه در کمک به یک‌میلیون و هشتصدهزار سکنه‌ی در حصر غزه را به «پانسمان کردن زندانیان در فاصله‌ی جلسات ‏شکنجه در زندانی روباز» تشبیه کرد. این مسؤول مطالعات بشردوستانه‌ی سازمان پزشکان ‏بدون مرز، که در ۲۰۱۱ در جنگ لیبی و قیام بحرین کار کرده و سابقه‌ی امدادرسانی در ‏سوریه، افغانستان، پاکستان، سودان جنوبی و دارفور دارد، در مقاله‌ی تازه‌ی خود از همکارانش می‌پرسد: «چه زمانی عملکرد پزشکان بدون مرز‏ در موقعیت‌های غیرقابل‌قبول مانند غزه به ‏همدستی با تجاوز و ستمگر تبدیل می‌شود؟»‏

سازمان پزشکان بدون مرز‏ که جایگاه مرکزی آن در سوئیس است، و در ۱۹۹۹ برنده‌ی جایزه‌ی ‏صلح نوبل شده، برخلاف خیریه‌های دیگر، مسؤولانش را به ابراز نظرات انتقادی تشویق می‌کند، در‏حالی‌که دیگر خیریه‌ها از ابراز نظر پرهیز می‌کنند، چراکه امکان ‏دارد اقدامات بشردوستانه‌شان از سوی اسرائیلی‌ها مختل شود.‏

جاناتان ویتال در مقاله‌‌اش تأکید می‌کند که «مردم در جایی که اصولاً زندانی روباز است کاملاً ‏حبس شده‌اند. آنها امکان ترک این مکان را ندارند و فقط اجازه‌ی رساندن اقلام اساسی برای زنده ماندن به ‏آنها وجود دارد. این محصوران نمایندگان خود را انتخاب کرده و خدمات اجتماعی هم برای خود ‏سازماندهی کرده‌اند. برخی از این زندانیان گروه‌های مسلحی تشکیل داده و برای مقاومت در برابر ‏حصر بی‌پایان خود بر فراز دیوارهای زندانشان موشک شلیک می‌کنند. ولی این زندانبانان هستند که ‏توانایی آغاز حملات گسترده و بسیار مخرب علیه این زندان روباز را دارند.»

او تجربه‌ی پزشکان بدون مرز را در جنگ لیبی در ۲۰۱۲ یادآوری می‌کند که ‏این سازمان فعالیت خود را در زندان‌های شهر مصرانه متوقف کرد زیرا پزشکان این خیریه از ‏بابت ‏درمان بیمارانی، که مقامات حکومتی آنها را شکنجه کرده بودند، خشمناک شده ‏بودند. ‏آن‌موقع پزشکان بدون مرز اعلام کرد: «نقش ما ارائه‌ی خدمات درمانی برای مجروحان جنگی ‏و ‏زندانیان بیمار است نه درمان تکراری بیماران در میان جلسات شکنجه.»‏

پزشکان بدون مرز از ۲۰۱۰ یک درمانگاه مراقبت‌های پس از عمل را در غزه دائر کرد که هشتاد ‏درصد بیماران آن دچار سوختگی‌های شدید هستند. این سازمان همچنین در ‏بیمارستان ناصر در شهر خان‌یونس ‎‏خدمات ویژه‌ی جراحی دست و برای پزشکان و بهیاران در ‏بیمارستان‌های ناصر و الشفاء در غزه آموزش‌های مراقبت‌های ویژه ارائه می‌کند.‏

ویتال ادامه می‌دهد: «در طول درگیری‌ها فریاد خشم پزشکان بدون مرز در دریای تبلیغاتِ چنین عملیات نظامی‌ای گم می‌شود و همواره این نگرانی وجود دارد که از دسترسی ‏گروه‌های جراحی این سازمان به نوار غزه جلوگیری شود.»‏

چند روز پس از انتشار مقاله‌ی جاناتان ویتال، در ۲۳ تیر، و با اوج گرفتن تخریب و کشتار گسترده‌ی فلسطینی‌های ساکن نوار ‏غزه به‌دست صهیونیست‌ها، پزشکان بدون مرز در روز سی‌ام تیر با انتشار بیانیه‌ای خواهان توقف فوری ‏بمباران غیرنظامیان محبوس در نوار غزه شدند. در این بیانیه یادآوری شد که از آغاز عملیات نظامی به‌‏اصطلاح «تیغه‌ی حفاظتیِ» اسرائیل، بیشتر کشته‌ها و زخمی‌ها غیرنظامی بوده و کارکنان ‏پزشکی نیز هدف آتش صهیونیست‌ها قرار گرفته‌اند. ‏

این بیانیه به بمباران شدید محله الشجاعیه‌ی غزه در شب ۲۹ تیر اشاره می‌کند و می‌گوید ‏بیشتر مجروحان ورودی بیمارستان الشفاء در صبح ۲۹ تیر را زنان و کودکان تشکیل می‌دادند. پزشکان بدون مرز هنوز در این بیمارستان مشغول امدادرسانی هستند. این بیانیه ادامه می‌دهد: ‏«امدادگران پزشکان بدون مرز شاهد گریختن صدها نفر از این منطقه بودند. پزشکان بدون مرز از ‏اسرائیل می‌خواهد بمباران غیرنظامیانی را که در نوار غزه محاصره شده‌اند متوقف کند و ‏به ایمنی امدادگران و تأسیسات پزشکی احترام بگذارد.» به گفته‌ی نیکولاس پالاروس، مسؤول ‏هماهنگی میدانی پزشکان بدون مرز «مشکل نه فقط بمباران و حملات هوایی شدید که ‏پیش‌بینی‌پذیر نبودن حملات است که باعث می‌شود امدادگران پزشکان بدون مرز و دیگر امدادگران پزشکی ‏نتوانند جابه‌جا شوند و خدمات بسیار ضروری پزشکی را به نیازمندان ارائه کنند.»‏

دو برادر چهار و هشت‌ساله در میان صدها مجروح بودند که در حملات شبانه‌ی محله‌ی ‏الشجاعیه آسیب دیدند. این دو کودک، زمانی که خانه‌شان هدف موشک قرار گرفته بود، شدیداً ‏سوختند و اکنون در کنار هم روی یک تخت در واحد سوختگی‌های شدید بیمارستان الشفاء بستری ‏هستند.‏

به گفته‌ی آدری لَندمَن، مسؤول هماهنگی پزشکی پزشکان بدون مرز در غزه «در اتاق اورژانس ‏احیای قلبی ریوی نیمی از مجروحان شدید در چند دقیقه‌ی نخست جان خود را از دست می‌دادند و نیمی دیگر به جراحی ‏اضطراری نیاز داشتند.»‏

در همان بیمارستان پزشکان بدون مرز شاهد مرگ دو بهیار و زخمی شدن دو بهیار دیگر در حال نجات ‏مجروحان در محله‌ی الشجاعیه بودند. در رخدادی جداگانه در صبح روز ۲۹ تیر، خودرویی با آرم کاملاً ‏واضح پزشکان بدون مرز از سیصدمتری یک حمله‌ی هوایی جان سالم به‌در برد. این در حالی است که ‏مقامات اسرائیلی قبلاً ایمنی جابه‌جایی پزشکان بدون مرز را در گذرگاه مرزی بیت حانون تا ‏شهر غزه ضمانت کرده بودند تا یک تیم جراحی بتواند سالم به مقصد برسد. به گفته‌ی پالاروس «امدادگران ‏و تأسیسات پزشکی الزاماً باید محترم شمرده شود و نباید هیچ شلیکی به سمت آمبولانس‌ها ‏و بیمارستان‌ها صورت گیرد.»‏

از زمانی که اسرائیل حمله‌ی زمینی خود را آغاز کرده، تعداد آسیب‌دیده‌ها به شکل تصاعدی در حال رشد ‏است.  پالاروس می‌گوید: «در حالی که مسؤولان ادعا می‌کنند هدف آنها از حمله‌ی زمینی نابود ‏کردن تونل‌های منتهی به اسرائیل است، چیزی که ما در محل شاهد آن هستیم بمباران و ‏کشتار غیرنظامیان است». به گفته‌ی پالاروس هم‌اکنون خانواده‌های امدادگران پزشکان بدون مرز ‏در درمانگاه، در شهر غزه، پناه گرفته‌اند. «آنها هیچ پناهگاه دیگری ندارند و ‏گذر از مرز نیز گزینه‌ی واقع‌بینانه‌ای نیست. پناهگاه‌های سازمان ملل اکنون سرریز شده‌اند و ‏وضعیت بهداشتشان باعث نگرانیِ شدید است.»‏

از سوی دیگر، نهاد پزشکی و خیریه‌ی دیگری به‌نام سازمان پزشکان جهانی، که در نوار غزه حضور فعال دارد، در بیانیه‌ای در تاریخ ۳۱ تیر خواهان توقف فوری ‏بمباران غزه به‌منظور فرجه‌ی امدادرسانی و درمان مجروهان غیرنظامی شده است. این سازمان، که ستاد ‏مرکزی آن در فرانسه است، هشدار داده که با روند روبه‌رشد عملیات نظامی اسرائیل ‏امکان رساندن امدادهای ضروری بشردوستانه در غزه وجود ندارد. «چندین محموله‌ی لوازم پزشکی، که سازمان پزشکان جهانی برای تحویل به مراکز درمانی (که تمام انبارهایشان خالی شده) به ‏منطقه منتقل کرده بود، اکنون مسدود شده‌اند.»‏

سازمان پزشکان جهانی ‏تأکید می‌کند: «هنوز امکان ورود کارکنان پزشکی و کمک‌های بشردوستانه وجود ندارد. ‏روند ارسال کالاهای اساسی کاملاً متوقف شده است. با جلوگیری از ورود کالا در گذرگاه مرزی کرم ابوسالم ‏برای تمام روز یکشنبه، ۲۹ تیر، تیم‌های پزشکان جهانی نتواستند کالاهای پزشکی موردنیاز را به ‏مراکز درمانی برسانند.»‏

سازمان پزشکان جهانی در ادامه‌ی این بیانیه خواهان باز شدن فوری و بدون شرط تمام مرزهای غزه شد تا امکان رساندن ‏کمک‌های بشردوستانه به مردم غزه فراهم شود.

بیانیه‌ی پزشکان جهانی تصریح می‌کند: ‏‏«در روز دوشنبه سی‌ام تیر بیمارستان الاقصى در شهر دِیرالبَلَح،‎‏ که تحت حمایت سازمان پزشکان جهانی ‏است، از آتش توپخانه شدیداً آسیب دید و اتاق عمل آن کاملاً تخریب شد. در این حمله چهار تن ‏کشته و تعداد زیادی مجروح شدند. سازمان پزشکان جهانی خواهان آتش‌بس فوری است و از تمام ‏طرف‌های متخاصم درخواست می‌کند به قوانین بشردوستانه‌ی بین‌المللی احترام بگذارند. این قوانین ‏برای حفاظت از غیرنظامیان تصویب شده‌اند. به‌علاوه، ما هدفگیری بیمارستان‌ها را، که باعث جلوگیری بیشتر مجروحان از دسترسی به خدمات درمانی می‌شود، محکوم می‌کنیم.»

منبع: سایت سازمان پزشکان بدون مرز