مجله آفتاب

خیلی‌ها وقتی به نقاشی آبستره‌ای نگاه می‌کنند می‌گویند «من هم بلدم از این‌ها بکشم». ممکن است نقاشی آبستره برای بعضی‌ها خیلی ساده به‌نظر برسد، اما شاید کشیدن آن چالش‌بر‌انگیزتر از نقاشی سنتی یا کلاسیک باشد، چون هنر آبستره قوانین و عرف حاکم را زیر پا می‌گذارد. به خود شمای هنرمند بستگی دارد که بخواهید قوانین را بشکنید یا پرمعنا باشید، که تصمیم بگیرید که چه چیز هنر است. اول از همه تصمیم بگیرید می‌خواهید نقاشی آبستره‌ی هندسی تصادفی خلق کنید (مثل آثار پل اینکو یا تورنتون ویلیس)، یا نقاشی آبستره‌ی هندسی مینیمالیستی (مانند پی‌یت موندریان یا پل کلی)، یا می‌خواهید بیش‌تر تمرکز را بگذارید روی خود فرایند نقاشی (به سبک جکسون پولاک یا مارک روتکو).

 

الف) آماده شدن برای نقاشی

یک. بوم پیدا کنید.

می‌توانید بوم آماده را در هر اندازه‌ای از فروشگاه‌های لوازم نقاشی بخرید؛ اما هیچ قانونی هم شما را مجبور نمی‌کند که حتماً از بوم استفاده کنید. هنرمندان آبستره گاهی از بوم‌های غیرآماده استفاده می‌کنند. اگر پس‌زمینه‌ی رنگی دوست دارید یک شیشه رنگ بخرید و بوم را آماده کنید تا حسی از رنگ به آن بدهید. رنگ اولیه باید خیلی زود خشک بشود.

دو. رنگ را انتخاب کنید.

تصمیم بگیرید که می‌خواهید از رنگ آکریلیک استفاده کنید یا از رنگ‌روغن. آکریلیک بو ندارد و کار با آن آسان است چون زود خشک می‌شود و اگر در کارتان اشتباه کردید می‌توانید رویش دوباره رنگ بگذارید. اما معمولاً رنگ‌روغن استفاده نمی‌شود چون خشک شدنش بیش‌تر طول می‌کشد و نمی‌شود روی اشتباه‌ها دوباره رنگ گذاشت.

سه. قلم‌مو و سایر ابزار را بیاورید.

فکر کنید می‌خواهید چه بکشید و هر قلم‌مویی که دوست دارید برای آن انتخاب کنید. ممکن است بخواهید برای بافت دادن به کارتان از کاردک هم استفاده کنید. ممکن است بعضی‌ها بخواهند از سه‌پایه استفاده کنند، اما بیش‌تر هنرمندان آبستره‌کار بوم را مستقیماً روی زمین می‌گذارند تا به کار نزدیک‌تر باشند. اگر نمی‌دانید کدام رنگ‌ها کنار هم خوب می‌شوند از طیف‌های رنگ کمک بگیرید که نشان می‌دهند کدام رنگ‌ها مکمل یکدیگرند.

چهار. لباس کار بپوشید.

بسته به این‌که چقدر بخواهید کثیف‌کاری کنید، خوب است لباس کهنه‌ای بپوشید تا نگران کثیف شدنش نباشید و بتوانید بیش‌تر روی نقاشی یا فرایند خلق هنر آبستره تمرکز کنید. به‌خصوص اگر می‌خواهید بوم را روی زمین بگذارید یا به روش رنگ پاشیدن نقاشی کنید، بهتر است روی زمین روزنامه پهن کنید.

 

ب) کشیدن نقاشی آبستره با اشکال هندسی تصادفی

یک. پس‌زمینه‌ی بافت‌دار درست کنید.

استفاده از چسب‌های مخصوص ژل‌مانند یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای این کار است. چسب را مثل رنگ روی سطح بوم بگذارید یا اگر به اندازه‌ی کافی غلیظ است آن را با کاردک روی کار پخش کنید. البته می‌توانید بگذارید بوم همان‌طور خالی و مسطح بماند. هنر آبستره هیچ قانونی ندارد که بگوید باید پس‌زمینه بافت‌دار باشد.

دو. با نوار روی بوم خطوط متقاطع درست کنید.

با نوار مخصوص چند خط بگذارید تا اشکال هندسی مانند مثلث‏، مربع و مستطیل به‌وجود بیاید. هدف ایجاد تصاویری است که ارجاع به واقعیت ندارند. خطوط نواری کمکتان می‌کنند اثرتان خطوط و اشکال پرشکن و واضح داشته باشد. هم‌چنین می‌توانید برای کشیدن خطوط، به‌جای نوار، از خط‌کش و مداد استفاده کنید. اگر خوشتان نمی‌آید بعد از این‌که نوارها را برمی‌دارید فاصله‌هایی بین بخش‌های کار افتاده باشد، بهتر است از خط‌کش و مداد استفاده کنید.

سه. رنگ‌هایتان را با هم مخلوط کنید.

فکر کنید که می‌خواهید در نقاشی‌تان از چه رنگ‌هایی استفاده کنید. آن‌ها را در پالت نقاشی با هم مخلوط کنید. هم‌چنین می‌توانید رنگ‌ها را مستقیم روی بوم با همدیگر مخلوط کنید‏، اما این کار ممکن است روی ظاهر نهایی کار تأثیر بگذارد.

چهار. فضاهای بین نوارها را رنگ کنید.

نگران نباشید که رنگ روی نوارها برود. لازم هم نیست همه‌ی بوم یا همه‌ی اشکال را رنگ کنید.برخی هنرمندان آبستره‌کار رنگ هر شکل را پیش از شروع نقاشی تعیین می‌کنند؛ برخی اول نقاشی می‌کنند و بعد تصمیم می‌گیرند که کدام رنگ‌ها را به کار بگیرند.

پنج. نوارها را بردارید.

هر وقت فکر کردید نقاشی دیگر تمام شده، نوارها را بردارید. اگر لبه‌های تیز و واضح دوست دارید وقتی نقاشی هنوز خیس است نوارها را بردارید. اگر نوار را از روی نقاشی خشک بردارید، امکان دارد رنگ هم همراهش کَنده و لبه‌های کار کمی ناهموار شود.

شش. اگر دوست دارید، فضاهای خالی زیر نوارها را پر کنید.

وقتی نوارها را برمی‌دارید، متوجه خطوطی سفیدی می‌شوید که در کل بوم ههست. هم می‌توانید آن‌ها را همین‌طوری باقی بگذارید و هم می‌توانید رنگ‌شان کنید.

 

ج) کشیدن نقاشی آبستره‌ی هندسی مینیمالیستی

یک. مانند قبل پس‌زمینه‌ی بافت‌دار درست کنید و با خط‌کش و مداد خطوط را بکشید.

دو. خطوط را رنگ کنید.

از رنگ سیاه برای خلق خطوط درشت استفاده کنید. می‌توانید برخی خطوط را ضخیم‌تر و برخی دیگر را باریک‌تر کنید تا نقاشی‌تان شبیه شبکه‌ای با خطوط سیاه به‌نظر برسد.

سه. فقط بعضی از مربع‌ها و مستطیل‌ها را رنگ کنید.

رنگ‌های اصلی (قرمز، آبی‌ و زرد) را به کار بگیرید و بعضی شکل‌ها را رنگ کنید. می‌توانید همه‌ی اشکال را رنگ کنید اما این کار باعث می‌شود نقاشی شما به‌نظر زیادی شلوغ بیاید. خوب است فقط بعضی شکل‌ها را انتخاب کنید و آن‌ها را رنگ کنیدتا بیش‌تر به چشم بیایند.

چهار. فضاهای سفید را همین‌طور باقی بگذارید.

این کار باعث می‌شود رنگ‌های اصلی بیش‌تر به چشم بیایند.

 

د) کشیدن نقاشی آبستره‌ی خودبنیاد

یک. بوم خود را روی زمین بگذارید.

کشیدن نقاشی آبستره‌ی خودبنیاد آسان‌تر است چون می‌توانید رنگ را به روش‌های مختلف روی بوم بگذارید. فکر نکنید وقتی دارید نقاشی می‌کشید نمی‌توانید بوم را حرکت بدهید. می‌توانید کار را روی زمین شروع کنید و بعد وقتی رنگ هنوز خیس است بوم را بلند کنید تا طرح‌های منحصربه‌فردی بیافرینید.

دو. ذهن‌تان را خالی کنید.

در هنر آبستره‌ی خودبنیاد، قرار نیست تصویری به نمایش بگذارید بلکه روی فرایند به‌کارگیری رنگ تمرکز می‌کنید. کاربردهای متنوعی را به کار بگیرید و ببینید کدام را بیش‌تر دوست دارید.

سه. رنگ‌ها را مستقیم روی بوم مخلوط کنید.

چون تمرکز این سبک بیش‌تر روی فرایند نقاشی کشیدن است، نباید نگران خلق پالت خاص برای کار کردن پیش از شروع کار باشید. حینی که نقاشی می‌کشید رنگ‌ها را انتخاب کنید.

چهار. اگر دوست دارید رنگ را روی بوم بریزید.

این کار روشی فوق‌العاده برای خلق تصاویر منحصربه‌فرد و ازپیش‌فکرنشده است. می‌توانید مقدار خیلی زیاد یا خیلی کم رنگ روی بوم بریزید. هم‌چنین می‌توانید ارتفاعی که از آن رنگ را می‌ریزید بالا یا پایین درنظر بگیرید. اگر از خیلی بالا رنگ بریزید بیش‌تر پخش می‌شود ولی اگر از نزدیک بریزید کنترل و دقت بیش‌تری دارید.

پنج. چشم‌های‌تان را ببندید و نقاشی بکشید.

اگر هنرمندان آبستره روی یک چیز توافق داشته باشند این است که نقاشی آبستره نباید نمایانگر واقعیت باشد. یکی از بهترین راه‌ها برای خلاص شدن از این‌که نقاشی تصادفاً شبیه شکلی موجود بشود این است که با چشم بسته نقاشی بکشید. بگذارید قلم‌مو روی بوم حرکت کند و نگران نباشید چه می‌کشید. این‌طوری تجربه‌ی نقاشی کردن مهم می‌شود نه نتیجه‌اش.

شش. هر وقت احساس کردید نقاشی کامل شده بس کنید.

سعی نکنید نقاشی را بهتر کنید. زیادی روی نقاشی‌تان کار نکنید، یاد بگیرید در لحظه‌ای که احساس می‌کنید اثر تمام شده دست از کار بکشید.

[طرح از علی جهانشاهی]